Κατερίνα Κοντογούρη, Ψυχολόγος
Η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο, αποτελεί μια σημαντική αλλαγή για τους μαθητές η οποία δε δύναται να χαρακτηριστεί ούτε ανώδυνη αλλά και ασήμαντη.
Οι έφηβοι,καλούνται να διαχειριστούν γνωστικές , βιολογικές και κοινωνικοσυναισθηματκές αλλαγές. Καταρχάς, όσον αφορά τα εκπαιδευτικά θέματα απαιτείται μία προετοιμασία η οποία αρχίζει νωρίς, όταν ο μαθητής βρίσκεται ακόμα στο Δημοτικό. Αυτή η '' προετοιμασία'' περνά στη '' μεταφορά,'' δηλαδή στην γεφύρωση των γνώσεων, έπειτα στην '' επαγωγή '', στην εξέλιξη τους, η οποία ήδη έχει αποκτηθεί καταλήγοντας στην '' ενσωμάτωση ''. Η τελευταία, αποτελεί και την τελική φάση στην οποία ο μαθητής νιώθει πλέον ασφαλής έχοντας κατακτήσει τις γνώσεις του. Διαφορετικοί καθηγητές στο εκάστοτε μάθημα, μεγαλύτερη ύλη, σαφέστατα συχνότερα διαγωνίσματα, αύξηση απαιτήσεων, διαφορετικές μέθοδοι, νέα βιβλία και γνωστικά αντικείμενα (π.χ Αρχαία, Βιολογία, Γεωμετρία κοκ) ,περισσότερες διδακτικές ώρες αποτελούν μερικά από τα προβλήματα που πιθανόν να βρουν στο δρόμο τους οι έφηβοι. Οι μαθητές αποχωρούν από ένα πιο '' οικείο '' περιβάλλον, με νέες προκλήσεις, καινούργια δεδομένα. Κατά αυτόν τον τρόπο υπάρχει η πιθανότητα να επηρεαστούν συναισθηματικά. Κάθε παιδί που περνά στην εφηβεία έχει ανάγκη την αποδοχή, την αγάπη καθώς και την αμέριστη στήριξη των γονιών του. Χρειάζεται οι γονείς να μην γίνονται υπερπροστατευτικοί, ή να ασκούν αυστηρή κριτική διότι με αυτούς τους τρόπους, κινδυνεύει ο συναισθηματικός κόσμος του εφήβου. Λόγω της έναρξης της εφηβείας, ο νέος αναζητά τη δική του ταυτότητα, περνά από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία ,από την πιστή υπακοή στην αναζήτηση, παύουν να είναι παιδιά και μπαίνουν σε ένα σπουδαίο κύκλο της ζωής: Αυτόν της εφηβείας.
Προσπαθούν για την ανεύρεση και εγκαθίδρυση σημαντικών και ώριμων φιλιών. Λόγω της αλλαγής των ορμονών, οι έφηβοι γίνονται πολλές φορές κυκλοθυμικοί, αμφισβητούν περισσότερο τους γονείς και συνομήλικους, αποκτούν γενικά μια διαφορετική εικόνα εαυτού. Οι αλλαγές στο σώμα, είναι εμφανείς. Η χροιά της φωνής γίνεται βαρύτερη στα αγόρια, ενώ η αύξηση μυϊκής δύναμης, τριχοφυΐας, ύψους συμβαίνει και στα δύο φύλα. Η σεξουαλική ανάπτυξη αποτελεί βασικό στοιχείο της εφηβείας .Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφέρουμε την πιθανολογούμενη άσκηση πίεσης λόγω άγχους των γονέων και τα δυσάρεστα αποτελέσματα όσον αφορά την Ψυχολογία των εφήβων. Οι ίδιοι, καθίστανται περισσότερο επιρρεπείς στις καταχρήσεις όπως π.χ το κάπνισμα, το αλκοόλ, οι ναρκωτικές ουσίες καθώς και η εξάρτηση από το διαδίκτυο. Η διατροφή επίσης, αποτελεί πρωταρχικό ρόλο στην εφηβεία και ιδιαίτερα στα κορίτσια.
Εκεί, συναντάμε τις περισσότερες διατροφικές διαταραχές όπως την ψυχογενή ανορεξία/βουλιμία και τη συναισθηματική υπερφαγία. Όταν δε, παρουσιάζονται ακραίες αλλαγές που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του εφήβου ή όταν παρατηρούνται αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, παρατεταμένη θλίψη, αρνητική διάθεση, ή όταν ο έφηβος αναφέρει αυτοκτονικό ιδεασμό, ο γονιός θα πρέπει άμεσα να ενεργήσει ως θεωρούμενη επείγουσα Ψυχιατρική κατάσταση απευθυνόμενος σε ειδικούς Ψυχικής Υγείας ή ακόμα και σε νοσηλεία προκειμένου να διαπιστωθεί ότι η συμπτωματολογία αυτή πιθανόν να κρύβει κάποια συναισθηματική διαταραχή.
Τέλος, η απομάκρυνση από την οικογένεια και η προσκόλληση με φίλους συχνά αγχώνει τους γονείς διότι αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο. Μια καλή ιδέα, αποτελεί το γεγονός να γνωρίσουν οι γονείς τους φίλους και τις παρέες του παιδιού τους βάζοντας όμως όρια σχετικά με το χρόνο που θα τους συναντούν, ώστε να μην παραμελήσουν καταυτόν τον τρόπο τις προσωπικές τους ανάγκες, προτεραιότητες, διάβασμα κ. ο. κ. Επίσης, σταθερά όρια χρειάζεται να μπουν στις τηλεφωνικέςσυνομιλίες, στο τάμπλετ, τον υπολογιστή καθώς και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Εν κατακλείδι, η ορθή επικοινωνία με τους έφηβους όσον αφορά το γονεϊκό ρόλο, η παρουσία αλλά και η παρατήρηση χωρίς αυτή να δεσμεύει '' ασφυκτικά" το παιδί, η πρόωρη ενημέρωση σχετικά με τη σεξουαλική υγεία των νέων, ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης και διαχείρισης στο θυμό και τις συγκρούσεις των εφήβων αλλά και η μίμηση του παιδιού ενός αξιόλογου προτύπου γονέα αποτελεί το πιο σημαντικό βήμα για μια ομαλή σχολική μετάβαση, και μια υγιή ενηλικίωση του εφήβου.
Κοντογούρη Κατερίνα, Κλινική (MS c),Σχολική Ψυχολόγος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Herbert M."Ψυχολογικά προβλήματα εφηβικής ηλικίας"
"Από το δημοτικό στο γυμνάσιο..μια δυναμική μετάβαση-Προσέγγιση Εταιρία Ειδικής Αγωγής"
Σημειώσεις-Μάριος Στρούθος(Παιδοψυχίατρος).
