ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΑΛΑΛΙΑ
H επιλεκτική αλαλία (selective mutism) θεωρείται μια πολυπαραγοντική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από την ανικανότητα του παιδιού να μιλήσει και να επικοινωνήσει με ευκολία στη σχολική κοινότητα και σε ένα ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, εμποδίζοντάς το σημαντικά να συνάψει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις με τους γύρω του καθώς και με το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
Τα παιδιά αυτά, συνήθως μιλούν ελεύθερα σε ένα μικρό αριθμό ατόμων με τους οποίους αισθάνονται οικεία όπως π.χ στα μέλη της οικογένειάς τους ενώ στο σχολείο δυσκολεύονται να αρθρώσουν λέξεις ,προτάσεις δημιουργώντας κατά αυτό τον τρόπο ένα τεράστιο χάσμα στην λεκτική επικοινωνία. Η επιλεκτική αλαλία εκτός από την παιδική ηλικία δύναται να παρουσιαστεί και κατά την εφηβεία. Οι έφηβοι με τη διαταραχή αυτή βιώνουν καθημερινά ένα υπερβολικό άγχος ενώ παρουσιάζουν συχνά συννοσηρότητα με κοινωνική φοβία, έχουν καταθλιπτικόμορφα στοιχεία ενώ τα μυοσπάσματα (τίκ) δεν εκλείπουν. Η νευρικότητα και η ανησυχία ,η κοινωνική δεξιότητα, η αμηχανία η έλλεψη βλεμματικής επαφής,τα νεύματα και οι ψύθυροι δημιουργούν το προφίλ ενός παιδιού με επιλεκτική αλαλία. Επειδή τα παιδιά αυτά όταν αισθάνονται ότι βρίσκονται σε ένα οικείο περιβάλλον όπως το σπίτι, μπορεί να εκφράζονται και να μιλούν πολύ άνετα,οι γονείς δυσκολεύονται να κατανοήσουν ότι το παιδί τους πάσχει από τη συγκεκριμένη διαταραχή.
Η ηλικία έναρξης συνήθως είναι τα 4-8 έτη με το πρόβλημα να γίνεται εντονότερο όταν το παιδί βρίσκεται σε μία παιδική χαρά όπου θα συναντήσει συνομηλίκους του σε κάποιο εμπορικό κέντρο, στο σχολείο στα παιδικά πάρτυ, στις συγκεντρώσεις κ.α. Το αποτέλεσμα αυτής της επίπονης διαταραχής είναι η κοινωνική απόσυρση ,το ‘’bullying’’ που υφίσταται από τα άλλα παιδιά όπως συχνά ψυχοσωματικά φαινόμενα(ενούρηση, εγκόπριση ,εμετοί, δυσκολίες στο βάδισμα).Πίσω από μια επιλεκτική αλαλία συχνά παρουσιάζεται ένα βαθύ ψυχικό τραύμα, μια γενετική προδιάθεση για άγχος, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, η σεξουαλική κακοποίηση ,η μετανάστευση αλλά και η προβληματική δυναμική της οικογένειας η οποία πολλές φορές καταλήγει στο διαζύγιο.
Σημαντικό γεγονός είναι το να κατανοήσουμε σε ποιο επίπεδο άγχους βρίσκεται το παιδί διότι για να ωθηθεί στο μέγιστο επίπεδο ηρεμίας θα πρέπει να έχει περάσει πρώτα τα προηγούμενα βήματα. Υπάρχουν δείκτες όπου μπορούν να παρατηρηθούν και επιτρέπουν στους ειδικούς να καταλάβουν ποιό επίπεδο άγχους βιώνει το επιλεκτικά βουβό παιδί και επομένως, σε ποιό επίπεδο περιμένουμε ότι το άγχος του μπορεί να μειωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αναλυτικότερα
· ΆΓΧΟΣ 5: καμία κίνηση/ αντίδραση σταθερή έκφραση, το κεφάλι κάτω, καμία οπτική επαφή.
· ΑΓΧΟΣ 4: επαφή με τα μάτια, νεύμα του κεφαλιού ναι/όχι ,λίγες κινήσεις.
· ΑΓΧΟΣ 3: χαμόγελα ,ήρεμες χειρονομίες, κίνητρα για παιχνίδι.
· ΑΓΧΟΣ 2: Ονοματοποιίες, ήχοι ζώων.
· ΑΓΧΟΣ 1: φανταστικές λέξεις
· ΑΓΧΟΣ 0: Μιλά κανονικά
Έχοντας πάνω από όλα οι γονείς καθώς και το κοινωνικό ή σχολικό πλαίσιο, τα συγκεκριμένα κριτήρια κατά νου, επιτρέπει σε όλους να κατανοήσουν πόσο άβολα νιώθει το παιδί, αλλά κυρίως να αναγνωρίσουν τη μετάβασή του από την μία κατάσταση στην άλλη ως πρόοδο η οποία μπορεί να δημιουργήσει έναν λειτουργικό ενάρετο κύκλο μεταξύ του περίγυρου. Κατ΄αυτόν τον τρόπο ως ενήλικες είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε την βελτίωση γνωρίζοντας ότι αυτή η αυξημένη γαλήνη θα προσεγγίσει το παιδί κάνοντας το να αναπνεύσει από τα αρνητικά και δυσάρεστα συναισθήματα ανοίγοντας του νέους ορίζοντες.
